NaOH – նատրիումի հիդրօքսիդ,
Fe(OH)2 – երկաթի (II) հիդրօքսիդ,
Ba(OH)2 – բարիում (II) հիդրօքսիդ,
Li2o –> LiOH – լիթիումի հիդրօքսիդ
FeO –> Fe(OH)2 – երկաթի (II) հիդրօքսիդ
NaO –> Na2O – նատրիումի օքսիդ
BaO –> Ba2O – բարիումի օքսիդ
1․ Որոշեք թթու առաջացնող տարրի օքսիդացման աստիճանղ հետևալ թթուներում․ HNO2, H2SIO3, HNO3, HCIO4, H3PO4.
HNO2 = H+1
H2SIO3 = H+2
HNO3 = H+1
HCIO4 = H+1
H3PO4 = H+3
միահիմն – HCIO2, HCIO3,HBr,
երկհիմն – H2SO3, H2CrO4, H2S,
եռահիմն – H3AsO4, H3PO4.
H2SO4
SO3+H2O=H2SO4
քանի որ այն թթու է հետևաբար չի փոխազդի աղաթթվի հետ։
Առաջացած ծծմբական թթուն կփոխազի նատրիումի հիմքի հետ և կառաջացի աղ և ջուր;
H2SO4+2NaOH=Na2SO4+2H2O
1․ Առաջին անգամ ով և Ինչ փորձերով է հաստատել օդի բաղադրությունը
1774թվականին ֆրանսիացի գիտնական Անտուան Լավուազիեն փորձով բացահայտել է, որ օդի ծավալի մոտ 1/5մասը (21) թթվածինն է, իսկ մոտ 4/5մասը (78) ` ազոտ և այլ գազեր: Նա առաջարկել է նաև օդի հիմնական բաղադրիչ մասերի անվանումները: Օդն ունի հաստատուն բաղադրություն, որը պահպանվում է բնական փոխանակության ճանապարհով:Ներկայացնենք չոր օդի բաղադրությունները՝ բաղադրամասերի միջին քանակությունները` ծավալային տոկոսներով.
| Բաղադրիչներ | Միջին քանակություն (ծավալային %) | Բաղադրիչներ | Միջին քանակություն (ծավալային %) |
| N2 | 78.09 | Ne | 0,0018 |
| O2 | 20.95 | He | 0,0005 |
| Ar | 0.93 |
Բացի նշված գազերից, օդը պարունակում է նաև ոչ հաստատուն բաղադրամասեր՝ ածխածնի (IV) օքսիդ՝ 0,03%, ջրային գոլորշիներ և գազային այլ խառնուրդներ:
Թթվածնի մասնակցությամբ քիմիական ռեակցիաները հիմնականում ընթանում են օդում, այլ ոչ մաքուր թթվածնում: Օդում թթվածնի զանգվածային բաժինը մոտ 23% է՝ ըստ զանգվածի:
Օդը կանխում է երկրի մակերևույթի գերտաքացումն արևից և միաժամանակ՝ պահպանում վերջինիս ջերմությունը տարածության մեջ ցրվելուց: Առանց օդի գրեթե ոչ մի կենդանի օրգանիղզմ չի կարող գոյություն ունենալ։
2․ Թվարկե՝ք օդի հաստատում բաղադրամասերը
4. Օդի հաստատուն բաղադրամաս չէ.
1) Ar 2) 02 3) CO 4) N2
5. օդի մշտական բաղադրիչ.
1) HCI 2) H2O 3) CO 4) N2
1)Ջրի քիմիական բանաձևն է.
Ա) H2O2
Բ) H2O
Գ) HNO3
Դ) O2
2) Կերակրի աղի քիմիական բանաձևն է.
Ա) KMnO4
Բ) KCl
Գ) NaCl
Դ) Na2SO4
3) Ադամանդի քիմիական բանաձևն է.
Ա) CaCO3
Բ) Au
Գ) C
Դ)Ադամանդը քիմիայի հետ կապ չունի
4) Օդից թեթև ո՞ր գազն են լցնում փուչիկների մեջ, որպեսզի դրանք վեր բարձրանան.
Ա)Էթան
Բ)Ջրածին
Գ)Մեթան
Դ)Հելիում
5) Ամպրոպից հետո առաջացած յուրահատուկ հոտը ո՞ր գազով է պայմանավորված.
Ա)Օզոն
Բ)Ածխաթթու գազ
Գ)Թթվածին
Դ)Շմոլ գազ
6) Օրգանիկ մշակված մրգերում չկա որևէ քիմիական նյութ։
Ա)Ճիշտ է
Բ)Սխալ է
7) Օղու սպիրտի քիմիական բանաձևն է.
Ա)C2H5OH
Բ)Օղին ի՞նչ կապ ունի քիմիայի հետ
Գ)H2SO4
Դ)CH3OH
8) Ո՞վ է քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի ստեղծողը.
Ա)Ա.Էյնշտեյն
Բ)Մ.Կյուրի
Գ)Վ.Համբարձումյան
Գ)Դ.Մենդելեև
9) Ինչի՞ց է հիմնականում բաղկացած արևը.
Ա)Հելիում և ջրածին
Բ)Թթվածին և ջրածին
Գ)Ջրածին և ոսկի
Դ)Թթվածին և ազոտ
10) Երկիր մոլորակի օդում ո՞ր գազն է ավելի շատ՝ թթվածի՞նը, թե՞ ազոտը.
Ա)Թթվածին
Բ)Ազոտ
Հարցեր, վարժություններ եւ խնդիրներ
1. Ո՞ր մետաղների օքսիդներն են ջրում լուծելի: Թվարկ ե՛ ք այդ մետաղները:
Ջրի հետ փոխազդում են I և II խմբերի գլխավոր ենթախմբերի մետաղների օքսիդներըառաջացնելով լուծելի կամ քիչ լուծելի հիդրօքսիդներ ալկալիներ:
Այդ մետաղներն են` Na, K, Ca, Ba, Li
2. Որո՞նք են կոչվում հիմնային օքսիդներ: Բերե՛ք հինգ օրինակ:
Հիմնային են կոչվում այն օքսիդներ որոնց համապատասխանում են հիմքեր
Na2O, K2O, CuO, CaO, BaO, FeO
3. Գրե՛ք հետեւյալ օքսիդներին համապատասխանող հիդրօքսիդների բանաձեւերն ու
անունները`
Li2O –> LiOH լիթիումի հիդրօքսիդ
CaO –> Ca(OH)2 Կալցիումի հիդրօքսիդ
HgO –> Hg(OH)2
Al2O3 –> Al(OH)3
Cr2O3 –> Cr(OH)3
MnO –> Mn(OH)2
Fe2O3 –> Fe(OH)3
4. Ներկայացրե՛ք լիթիումի, նատրիումի, մագնեզիումի, բարիումի, ցինկի, պղնձի (II) եւ եր-կաթի (III) հիդրօքսիդների բանաձեւերը։
լիթիումի – LiOH
նատրիումի – NaOH
մագնեզիումի – Mg(OH)2
բարիումի – Ba(OH)2
ցինկի – Zn(OH)2
պղնձի (II) – Cu(OH)2
եւ եր-կաթի (III) – Fe(OH)3
5. Գր ե՛ք հետեւյալ փոխարկումներին համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները. Ba –>BaO –> Ba(OH)2
2Ba + O2 = 2BaO, BaO + H2O = Ba(OH)2
6. Ստորեւ բերված երկտարր միացություններից՝ Li2O, CuS, CO, CH4, K2O, BaO2, H2S, BaO, N2O5, FeO, CuO, առանձնացրե՛ք միայն հիմնային օքսիդները։
Li2O, K2O, BaO2, BaO, FeO, CuO,
7.Լրացրե’ք բաց թողած բառերը: Մետաղական կալցիումն օդում օքսիդանում է` առաջացնելով CaO բանաձեւով օքսիդ, իսկ վերջինս «լուծվում» է ջրում եւ առաջացնում Ca(OH)2 բանաձեւով միացություն:
8. Ո՞ր ինդիկատորի գույնն է նույնը եւ’ ջրում, եւ’ ալկալու լուծույթում:
9. Որոշե՛ք թթվածնի զանգվածային բաժինը ( %) Cr2O3 օքսիդում:
10. Քանի՞ գրամ օքսիդ կառաջանա 20 գ կալցիումն օդում այրելիս։
Օ2
ատոմային և մալային զանգվածները 15.999:
Էտի մոլեկուլային կառուցվածքի նյութ է, բաղկացած է երկու ատոմներից, որոնց միջև կապը կովալենտ ոչ բևեռ է ։ Այն անգույն գազ է, առանց հոտի, ջրի մեջ քիչ լուծելի ։ Թթվածնի քիմիական ակտիվությունը բարձր է ։ Այն ուժեղ օքսիդացնող նյութ է ։ Այն արձագանքում է բոլոր պարզ նյութերի հետ, բացառությամբ իներտ գազերի, հալոգենների և ազնիվ մետաղների ։
6
2
Թթվածնի վալենտությունը II է ‘ մշտական վալենտ:
Պատ.` 8
m(O2)=2,5Х32=80գ.
m(O3)=3Х48=144գ.
խառնուրդի զանգվածը 80+144=224գ.
“Որ ժամին” հարցին պատասխանելու համար բավական է Օզոնի խտությունը բաժանել տեղեկատու գրքերից վերցված թթվածնի խտության վրա ։ Օզոնի խտությունը (n. u.)
0,0021445 գ/սմ3 թթվածնի խտությունը (n. u.) 0,00142897 գ / սմ3.
Պատ. ՝ մեկուկես անգամ:
M(SO2) = 64 գ/մոլ
n(SO2) = m/M = 86,4 գ/64 գ/մոլ = 1,35 մոլ
1 մոլ SO2 պարունակում է 2 մոլ O
1,35 մոլ SO2 ——— x մոլ Օ
x = 1,35 · 2/1 = 2,7 մոլ
1 մոլ SO3 պարունակում է 3 մոլ Օ
x mol SO3-ը պարունակում է 2,7 մոլ O
x = n (SO3) = 1 · 2.7 / 3 = 0.9 Պատասխան՝ 1) 0.9
Լուծում`
n=N: Na=6•10^23:6•10^23=1 մոլ.
M (H2S) =1•2+32=34 գ/մոլ
m (H2S) =M • n=1•34=34 գ Պատասխան՝ m (H2S) = 34 գ.
ա) Fe՝ 70/56=1,25
A: (100%-70%)/16=1.875
Մենք տեսնում ենք, որ երկաթի և թթվածնի ատոմների թիվը փոխկապակցված է 1,25:1,875, կամ արտահայտում է հարաբերակցությունը ամբողջ թվերով՝ 2:3: Մեր բանաձևը՝ Fe2O3: Սա երկաթի օքսիդ է, որի մոլեկուլում կա 2 Fe ատոմ և 3 O ատոմ, ընդհանուր առմամբ մոլեկուլում կա 5 ատոմ։
բ)
ա) ջրի նյութաքանակը /մոլ/
Սա նշանակում է, որ մեկ մոլ ջրի զանգվածը հավասար է 18 գրամի, իսկ ջրի այս զանգվածը պարունակում է 6,02 1023 ջրի մոլեկուլ։ Նմանապես 1 մոլ H2SO4 ծծմբաթթվի զանգվածը 98 գրամ է (1+1+32+16+16+16+16=98), իսկ մեկ H2SO4 մոլեկուլի զանգվածը՝ 98գ/6,02 1023 = 16,28 10- 23։ է. 6.02 1023 թիվը կոչվում է Ավոգադրոյի թիվ և հանդիսանում է աշխարհի ամենակարևոր հաստատունը (NA = 6.02 1023 մոլ-1):
բ) ջրի զանգվածը
18.01528 գ/մոլ
M (Br2) 0,5 մոլ · 160գ/մոլ = 80 գ:
Մոլային զանգված՝ 39,9971 գ/մոլ
ա) նյութաքանակը (մոլ):
Նյութի քանակի միավորը մոլն է («մոլեկուլ» բառից)։ Ցանկացած նյութի 1 մոլը պարունակում է 6,02 ·10 23 մասնիկներ (օրինակ՝ մոլեկուլներ)։ Այս թիվը կոչվում է Ավոգադրոյի համար։
Ավոգադրոյի հաստատունը՝ N a = 6.02 · 10 23 1/մոլ: Օգտագործելով Ավոգադրո հաստատունը՝ դուք կարող եք գտնել նյութի քանակությունը, եթե գիտեք դրա մոլեկուլների քանակը և հակառակը։
Նյութի քանակը հավասար է նրա մոլեկուլների ընդհանուր թվի հարաբերությանը Ավոգադրոյի հաստատունին։
բ) թթվածնի ատոմների թիվը:
Թթվածնի մոլեկուլը պարունակում է թթվածնի 2 ատոմ։ Այսպիսով, 2 x 6.022 x 10 23-ը թթվածնի մեկ մոլի ատոմների թիվն է:
1) Ինչպե՞ս է կոչվում այն թիվը,որը դրվում է ռեակցիայի հավասարման մեջ քիմիական բանաձևերից առաջ
ա) ինդեքս բ) զանգված գ) գործակից դ) հարաբերական մոլեկուլային զանգված
2) Հետևյալ քիմիական հավասարման մեջ ո՞ր նյութն է ծածկագրված հարցական նշանի տակ 2Mg+?=MgO
2Mg+Օ2=MgO
Պատ.` O2:
3)Քիմիական հավասարման ձախ մասում ներկայացված թվերին ո՞ր զույգի մոլային զանգվածներն են համապատասխանում 80+18=H2SO4
ա)H20,S02 բ)H20,S գ)S03,H20
4) Օդում շիկացրել են պղնձե լարը։ Վերջինս պատվել է սև գույնով ։Գրել ռեակցիայի հավասարումը։
Պատ.` H2O:
5)Ո՞րն է նյութի քանակի միավորը
ա)լիտր
բ)կգ
գ) մոլ
Ռուսլան Հովսեփյան, 