William-tell – King matthias and the good shepherd.

Урок 1

Знакомство с учениками и их будущими профессиями.

Беседа о профессии (особенности каждой профессии, их роль в жизни людей).

Профессии играют очень важную роль в жизни людей, так как они определяют наше занятие, нашу деятельность, наше самоощущение и наш статус в обществе.

Каждая профессия имеет свои особенности и требования. Например, медицинская профессия требует высокой ответственности, знаний и навыков, ведь от профессионализма врача может зависеть жизнь и здоровье пациентов. Инженеры также играют важную роль в обществе, создавая новые технологии и улучшая жизнь людей.

Художники и дизайнеры помогают нам видеть мир красивым и вдохновляют нас своим творчеством. Учителя и преподаватели формируют наше образование и направляют нас на путь знаний и развития.

Каждая профессия уникальна и имеет свою значимость в обществе. Неважно, какую профессию мы выбираем, главное – быть профессионалом в своем деле и приносить пользу людям и обществу.

Самые востребованные на сегодняшний день профессии.

1. Программист/разработчик ПО
2. Врач/медсестра
3. Учитель/преподаватель
4. Инженер
5. Менеджер по продажам
6. Финансовый аналитик
7. Маркетолог
8. Строитель
9. Адвокат
10. Системный администратор

Профессии, ,,канувшие в лету,, .

Похоронный клоун
Похоронному клоуну платили за то, что он переодевался в умершего, вел себя радостно, плясал и шутил. Римляне верили, что это отгонит злых слухов и обеспечит умершему радость в загробной жизни. Во время похорон, этот клоун бегал вокруг тела, шутил и кривлял умершего, его манеры. Некоторые из таких клоунов были в почете, и им предоставлялась честь обслуживать похороны знатных людей и императоров.

Добытчик серебра
В древнем Риме серебро добывали руками. Молодых мальчиков опускали в узкие тесные норы, очень глубокие. Из-за того, что там было жарко и присутствовали ядовитые газы, прожить в таком режиме можно было не более 3-х месяцев. Но Римлян это не беспокоило, так как рабочими были рабы.

Стеркорариус
Тот самый древний Рим славился первым в истории прототипом “канализации”. Но она была не централизированная, а индивидуальная у каждого дома. И когда твоя обитель находится над большим контейнером с какашками, нужен кто-то небрезгливый, кто придет и увезет все это добро. Кто же это? Конечно же дружище Стеркорариус!

Профессия — способ заработка или хобби?

Профессия, в первую очередь, является способом заработка, поскольку человек занимается определенной деятельностью с целью получения денежного вознаграждения. Однако, для некоторых людей профессия также может быть связана с увлечением или интересом, что делает ее своего рода хобби. В идеальном случае, если человек выбирает профессию, которая сочетает в себе и заработок, и удовлетворение от того, что он делает, это может стать для него источником радости и удовлетворения.

Назовите людей, которые стали знамениты благодаря необычным профессиям.

Առաջադրանք

1. Օդից թափանցիկ միջավայր անցնելիս լույսի արագությունը նվազում է 43 %-ով: Որոշեք այդ միջավայրի բեկման ցուցիչը:

Պատասխանը գրեք հարյուրերորդականի ճշտությամբ:

((3 _* 10 ^ 8)) / 100 = 3 _* 10 ^ 6
3 _* 10⁶ _* 57 = 1.71 _* 10⁸
n = c / v
(3 _* 10⁸) / (1.71 _* 10⁸) = 100 / 57
n = 100 / 57

2. Լուսային ճառագայթի անկման անկյունը 49° է, իսկ բեկման անկյունը՝ 28°

Որոշեք լույսի տարածման արագությունը երկրորդ միջավայրում, եթե առաջին միջավայրում այն 3⋅108մ/վ է:

Հաշվի առեք, որ sin ֆունկցիայի աղյուսակային արժեքները այդ անկյունների դեպքում համապատասխանաբար հավասար են՝

sin49° = 0.755 և sin28° = 0.469

A = 49
B = 28
sinA : sinB = V1 : V2 = 0.755 : 0.469 = 1.609

Պատասխանը գրեք հարյուրերորդականի ճշտությամբ:

Ուղղորդող հարցեր.

*1- Ինչո՞ւ  են 7- րդ  խմբի  գլխավոր  ենթախմբի  տարրերին   անվանում  «հալոգեններ»,  ո՞ր  տարրերն  են  դրանք  բնութագրեք այդ տարրերը:

Մենդելևի պարբերական համարագի 7-րդ խմբի գլխավոր (Ա) ենթախմբի տարրերը F, Cl, Br, J, At (աստատ) կոչվում են հալոգեններ: Այդ անունը ստացել են այն պատճառով , որ բազմաթիվ մետաղների հետ առաջացնում են մեծ գործածություն ունեցող աղեր:

Բոլոր հալոգենները ոչ մետաղներ են, արտաքին էներգետիկ մակարդակում ունեն 7 էլեկրոններ ուժեղ օքսիդիչներ են:

*2- Հալոգենները   ինչպիսի՞ միացությունների  ձևով  են տարածված  բնության մեջ,  գրեք  օրինակներ…

Հալոգենները բնության մեջ հանդիպում են միացությունների ձևով: Ֆտորի ամենատարածված միացություններն են ֆլյուորիտը ՝ CaF2, կիրոլիտր՝ Na3AlF6, ֆտորասրուրիտը:

Քլորի հիմնական միացություններից են կերակրի աղը՝ NaCl, սիլվինը՝ KCl կառնալիտը և այլն: Բրոմի և յոդի միացություններ են պարունակում բնական ջրերը:

*3- Ինչո՞ւ են հալոգենները համարվում կենսական տարրեր, թվարկեք  հալոգենների միացությունների դերը մարդու օրգանիզմում….

Մարդու օրգանիզմում օրինակ յոդն անհրաժեշտ է հատկապես վահանաձև գեղձի կողմից արտադրվող հորմոնի համար: Բացի այդ մարդու և կենդանիների ստամոքսում արտադրվում է աղաթթու, որը կազմում է ստամոքսահյութի 0,3%-ը և անհրաժեշտ է սննդի նորմալ մարսողության, ինչպես նաև սննդի հետ օրգանիզմում ներթափանցող հիվանդագին մանրէները ոչնչացնելու համար։

*4- Գրեք հալոգենների ատոմների բաղադրությունը և կառուցվածքը։

Բոլոր հալոենները ոչ մետաղներ են, արտաքին էներգետիկ մակարդակում ունեն 7 էլեկտրոններ և ուժեղ օքսիդներ։

*5- Ինչպիսի՞ վալենտականություն և օքսիդացման աստիճան են ցուցաբերում  քլորը միացություններում, գրեք օրինակներ…

Քլորը՝ Cl, ատոմային համարը 17, գտնվում է պարբերական համակարգի 7-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում:

Վալենտականությունը	Հնարավոր օքսիդացման աստիճան	Էլեկտրոնային վիճակ (Վալենտային մակարդակ)	Միաթթուներ օրինակ
I	+1, -1, 0	3S23P5	NaCl, NaClO, Cl2
III	+3	3S23P43d1	NaClO2
V	+5	3S23P33d2	KClO3
VII	+7	3S13P33d3	KClO4

*6- Թվարկեք   հալոգեն  պարզ  նյութերի ֆիզիկաքիմիական հատկությունները։

Հալոգեն պարզ նյութերն են՝ F₂, Cl₂, Br₂, I₂։ Դրանց կապը երկու ատոմի միջև կովալենտային ոչ բևեռային է:

*7-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   քլորը   և  նրա  միացությունները։

Քլորը շատ է օգտագործվում արդյունաբերության մեջ: Իրենից ստանում են քլորակիր՝ թղթի արդյունաբերության համար, ախտահանման հեղուկներ, օքսիդիչներ՝ հրթիռների համար:

*8-  Որտե՞ղ  են  կիրառում   աղաթթուն  և  նրա  աղերը, ի՞նչ  է  ժավելաջուրը…,  ի՞նչ  է   քլորակիրը…

Աղերը կիրառվում են ամենուրեք, ինչպես արտադրությունում, այնպես էլ առօրյա կյանքում:
Ազոտական թթվի աղերը՝ նիտրատները մեծ մասամբ օգտագործում են գյուղանտեսության մեջ:
Նատրիումի քլորիդը (կերակրի աղ) առանձնացնում են գետի և ծովի ջրից, ինչպես նաև ստանում են աղային հանքավայրերից:
Շինարարությունում և բժշկության մեջ լայն տարածում ունի գիպսը, որը ստացվում է կալցիումի դիհիդրոսուլֆատից:

Ժավելաջուրը կիրառվում է թղթի և տեքստիլ արդյունաբերության մեջ։ Հաճախ «ժավելաջուր» է անվանվում նաև նատրիումի հիպոքլորիդը՝ NaClO, որը օժտված է նույն հատկություններով, ավելի էժան և հեշտ եղանակով է ստացվում։

Քլորակիրը կալցիումի հիդրօքսիդի և քլորի փոխազդեցության արդյունք է և բյուրեղաջուր պարունակող բարդ կոմպլեքս է։ Քլորի հոտով, խոնավածուծ, սպիտակ փոշի է։ Պարունակում է 28–38% ակտիվ (քլոր անջատվում է աղաթթու ավելացնելիս)։ 2% խոնավություն պարունակող քլորակիրը տարեկան կորցնում է ակտիվ քլորի 1%-ը, իսկ 10% խոնավություն պարունակողը կորցնում է 10%–ը։

*9-  Կարելի՞ է  խմելու   ջուրը   ախտահանել  քլորով, պատասխանը  հիմնավորեք…

Խմելու համար պիտանի ջուրը պետք է պարունակի առավելագույնը 4 միլիգրամ քլոր մեկ լիտր ջրում, սակայն քլորի ճիշտ չափաբաժինը ոչ միշտ է պահպանվում և սովորաբար գերազանցում է թույլատրելի սահմանը: Քլորը կարող է շատ վնասակար լինել առողջության համար:

10-Աղաթթվի ո՞ր աղի 0.9%-֊անոց ջրային լուծույթն է կոչվում «ֆիզիոլոգիական լուծույթ»: 1 կգ ֆիզիոլոգիական լուծույթ պատրաստելու համար քանի՞ գրամ աղ և ջուր պետք է վերցնել:

Ֆիզիոլոգիական լուծույթը աղային լուծույթ է, որի օսմոսային ճնշումը և աղային կազմը շատ մոտ է արյան պլազմայի օսմոսային ճնշմանը և աղային կազմին։ Որպես ֆիզիոլոգիական լուծույթ, հաճախ օգտագործում են 0.9% խտության կերակրի աղի լուծույթը:

1 կգ ֆիզիոլոգիական լուծույթ պատրաստելու համար քանի՞ գրամ աղ և ջուր պետք է վերցնել:

Ֆիզիոլոգիական լուծույթը դա նատրիումի քլորիդի 0,9 տոկոսանոց լուծույթն է, հոտևաբար 1կգ ը 1լ նատրիումի քլորիդի 0,9 տոկոսանոց 1լ լուծույթն է։ հետևաբար

100մլ ում-0,9 գ աղ է պարունակվելու
1000մլ — — — x

x = 0,9 × 1000 / 100 = 9g NACI

Հետևաբար մեզ անհրաժեշտ կլինի 9գ աղ և 991գ ջուր։

Թարգմանություն – ռուսական առակներ

Լեվ Տոլստոյի առակները
(աղբյուր՝ https://peskarlib.ru/l-tolstoy/basni/)

Մրջյուն և աղավնի

Մրջյունը իջավ առվակի մոտ, ուզում էր հարբել: Ալիքը ողողեց նրան ու քիչ էր մնում խեղդեր։ Աղավնին ճյուղ էր կրում; նա տեսավ խեղդվող մրջյունին, և նրան մի ճյուղ գցեց առվակի մեջ։ Մրջյունը նստեց ճյուղին ու փրկվեց։ Հետո որսորդը ցանց դրեց աղավնու վրա և ուզեց շրխկացնել։ Մրջյունը սողաց որսորդի մոտ և կծեց նրա ոտքը. որսորդը ախ արեց և բաց թողեց ցանցը։ Աղավնին թռավ ու թռավ։

Կրիա և արծիվ

Կրիան արծվին խնդրեց, որ իրեն թռչել սովորեցնի։ Արծիվը խորհուրդ չտվեց, քանի որ դա նրան հարիր չէր, բայց նա անընդհատ խնդրում էր. Արծիվը բռնեց նրան իր ճանկերի մեջ, բարձրացրեց ու բաց թողեց, նա ընկավ քարերի վրա ու կոտրվեց։

Օձի գլուխն ու պոչը

Օձի պոչը վիճել է օձի գլխի հետ, թե ով պետք է առաջ անցնի։ Գլուխն ասաց. «Դու չես կարող քայլել առջևից, դու չունես աչքեր և ականջներ»: Պոչն ասաց. «Բայց ես ուժ ունեմ, ես քեզ շարժում եմ. Եթե ​​ուզենամ, կփաթաթվեմ ծառի շուրջը, դու չես շարժվի»։ Գլուխն ասաց. «Եկեք գնանք մեր ճանապարհով»:

և պոչը գլխից դուրս եկավ ու սողաց առաջ։ Բայց նա պարզապես սողալով հեռացավ գլխից, ընկավ ճեղքի մեջ և ընկավ:

Թեստ 3

1․ Գտեք x-ի արժեքը, եթե 461 – x = 249:

x – ?
461 – x = 249
x = 461 – 249
x = 212

2. Գտեք այն թիվը, որը 9-ի բաժանելիս քանորդում ստացվում է 12, իսկ մնացորդում՝ 5։

a : b = C(R)
a = b _* C + R
a = 9 _* 12 + 5
a = 113

3․ 1245* թվի գրության մեջ աստղանիշը փոխարինք այնպիսի թվանշանով, որ ստացված հնանիշ թիվը բաժանվի 6-ի։

1+2+4+5 = 12
12456 : 6 = 2076

4. Հետևյալ մեծություններից ո՞րն է ամենամեծը․

72 Ժ = 4320 ր
70 Ժ = 4200 ր
4300 ր
56 ժ = 3360 ր

Պատ ՝․ 3 օր։

Գտեք արտահայտության արժեքը (5-7).

5. (5 + 3/5) : 7/10 – 1/2
5 + 3/5 = 5 3/5 = 28/5
28/5 : 7/10 = 28/5 _* 10/7 = 8
8 – 1/2 = 7,5

6. (3√5 – 5)(3√5 + 5)
(3√5)² – 5² = 9 _* 5 – 25 = 20

7. √(1 – a)² / a – 1
1 – a/a – 1 = -1

x^-1 + 3 = 1/x + 3 = 1 + 3x / x

Գտեք հավասարման արմատները (9-10).

9. x² – 16 / x – 4 = 5
(x – 4)(x + 4) / x – 4 = 5
x + 4 = 5
x = 5 – 4
x = 1

10. |9x – 4| = |3x + 8|
9x – 4 = 3x + 8
9x – 3x = 4 + 8
6x = 12
x = 2

Գտեք անհավասարությանը բավարարող բոլոր ամբողջ թվերի քանակը (11, 12).

11. x² < 26
x = + √26
x = -√26 = -5,09
x = √26 = 5,09 Պատ․՝ 11 ամբողջ թիվ։

12․ |5x – 1| < 14
5x – 1 < 14 5x – 1 > 14
-5x – 1 < 14 5x > -14 + 1
5x – 1 > 14 5x > -13
5x < 14 + 1 x > -2,6
5x < 15
x < 3

Test

Ներգործական կառույցի նախադասությունները դարձնել կրավորական։

1․ We must postpone the match. – The match must be postponed.
2. When did you finish your last work? – when was your last work finished?
3. They have promised me some books on this problem. – I have been promised some books on this problem.
4. Nobody has told me the news yet. – I haven’t been told the news yet.
5. The will take the children for a walk. – The children will be taken for a walk.
6. They sent you the invitation last week. – They you will invitation the last week.
7. They are discussing that problem now. – That problem is being discussed now.
8. Someone gave him a dictionary as a birthday present. – He was given a dictionary as a birthday present.
9. They have just shown me a new magazine. – I have just been shown a new magazine.
10. People speak much of him. – He is much spoken of.
11. Will they take the children to the Zoo in the afternoon? – Will the children be taken to the Zoo in the afternoon?
12. The professor is examining the students now. – The students are being examined by the professor now.
13. They have already reconstructed the building. – The building has already been reconstructed

withdraw -remove or take away from a particular place or position
enroll-officially register as a member of an institution or a student on a course
nursery school-a school for young children, mainly between the ages of three and five
primary school-a school for children between the ages of about five and eleven
designate– indicate
comprehensive school-հանրակրթական դպրոց
cater– provide with what is needed or required
General Certificate of Secondary Education (GCSE)-an examination set especially for secondary school pupils of about age 16 in England, Wales, and Northern Ireland
vocational-relating to an occupation or employment
Advanced Level-(in the UK except Scotland) the higher of the two main levels of the General Certificate of Education examination

6. Այս եկեղեցին կառուցվել է մի քանի դար առաջ, այդպես չէ՞:

This church was built several centuries ago, wasn’t it?

7. Եթե անձրևը չդադարի, մենք չենք կարողանա դուրս գալ:

If the rain doesn’t stop, we won’t be able to go out.

8. Նա բավականին ծեր է, բայց դեռ ջանադիր աշխատում է:

He is quite old but he still works hard.

9. Դուք շատ հեշտությամբ կկարողանաք սովորել հայերեն: Այն այնքան հեշտ է, որքան անգլերենը:

You will be able to learn Armenian easily. It is as easy as English.

10. Մենք պետք է շտապեինք, որովհետև ժողովն արդեն սկսվել էր:

We had to hurry up because the meeting had already started.

Թեմա 9. Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորությունը. ա/ Տրդատ 3-րդի գահակալությունը

ՏՐԴԱՏ Գ ՄԵԾ ( կամ Տրդատ III), սուրբ Տրդատ (250-ական թթ. – մոտ 330), Հայոց Արշակունի արքա 287-ից: Հոր՝ Խոսրով Ա Մեծի (211–259) դավադր. սպանությունից հետո (ըստ Ագաթանգեղոսի՝ Անակ Պարթևի կողմից) մանկահասակ Տրդատին նախարար Արտավազդ Մանդակունին փախցրել է Հռոմ: Կրթվել և դաստիարակվել է հռոմ. Արքունիքում ՝ Լիկիանեսի մոտ (313-ից՝ հռոմ. Արևելքի տիրակալ): Վայելել է կայսրեր Ավրելիանոսի, Տակիտոսի, Պրոբոսի և Կարոսի հովանավորությունը: Կատարելապես  տիրապետել է  լատիներենին, հունարենին, և ունենալով արտակարգ ուժ, աչքի է ընկել կրկեսամարտերում, զինավարժության մեջ ու Հռոմեական կայսրության մղած պատերազմներում: Պարսից տերության դեմ Ավրելիանոսի հաղթական արշավանքին մասնակցած Տրդատը նշանակվել է Հռոմին ենթակա Արմ. Հայաստանի թագավոր (274–276): 287-ին Հռոմ. կայսր Դիոկղետիանոսը Տրդատին ճանաչել է Հայոց թագավոր: Վերջինս հռոմեական զորքերի աջակցությամբ Հայաստանից դուրս է մղել պարսիկ նվաճողներին և հաստատվել հայրենի գահին: Նա կնության է առել Ալանաց թագավոր Աշխադարի դուստր Աշխենին և դրանով ալանների հետ կնքում է դաշնագիր՝ Տրդատ III-ն ավելի քան տասը տարի պատերազմել է Սասանյան Պարսկաստանի դեմ: 298-ին Մծբինում կնքված հռոմեա-պարսկական 40-ամյա խաղաղության պայմանագրով Սասանյաններն  ստիպված հրաժարվել են  «Հայաստանի մեծ թագավոր» տիտղոսից և ճանաչել  Տրդատ  III-ի գահակալումը: 

Վերականգնելով հայկական պետության անկախությունը՝ Տրդատ III-ն վերահաստատել է պարսկական տիրապետության ժամանակ խախտված  «Արտաշիսական» սահմանները, անցկացրել նոր   «աշխարհագիր», կարգավորել հարկային համակարգը ևն: Գահակալման առաջին տարիներին հոր և Դիոկղետիանոսի օրինակով հալածել է քրիստոնեության հետևորդներին: Սոսկալի չարչարանքների է ենթարկել  իրեն հավատարմորեն ծառայած, քրիստոնեության ջատագով Գրիգորին (Գրիգոր Ա Լուսավորիչ) և իմանալով, որ նա Անակ Պարթևի որդին է, հրամայել է գցել Խոր վիրապի մեջ: Ապա հրապարակելով հրովարտակ՝ կոչ է արել ջերմորեն պաշտել հայրենի աստվածներին, իսկ քրիստոնեության հետևողներին զրկել կյանքից ու գույքից: Մոտ 300-ին Տրդատ Գ-ի հրամանով Վաղարշապատի մերձակայքում նահատակվել են Հռիփսիմյանց և Գայանյանց կույսերը: Ըստ Ագաթանգեղոսի՝ ի տրիտուր այդ ամենի, թագավորն ու նախարարները պատժվել են  «Տիրոջ պատուհասով»: Արքան դիվահարվել է, դարձել խոզակերպ: Խոսրովիդուխտին (թագավորաքրոջը) երևացած տեսիլքի համաձայն՝ ընկնավորներին կարող էր բուժել միայն Արտաշատում  «կապյալ Գրիգորը»: Գրիգորը նախ աղոթքով կատարելաբար բուժել է նրան:

Ապաշխարած ու դարձի եկած թագավորի մեծագործություններից էր եռանդուն մասնակցությունը երեք վկայարանների և Էջմիածնի Մայր տաճարի կառուցմանը: Տրդատ Գ-ն,  հաշվի չնստելով «դաշնակից» Հռոմեական կայսրության տիրակալի հետ 301-ին պետական կրոն է հռչակել քրիստոնեությունը:

Մովսես Խորենացին Տրդատ Գ-ին բնորոշել է որպես Հայոց վերջին հզոր թագավոր, իսկ քրիստոնեությունը տարածելու և ամրապնդելու գործում առաջատար դերը վերապահել է նրան: Տրդատ Գ-ն իր արդյունաշատ գործունեությամբ պարարտ հող է նախապատրաստել գրերի գյուտի և հայ մատենագրության ստեղծման համար:

Թեստ 2

1․ 136-ից փոքր քանի՞ եռանիշ թիվ կա։

136 – 100 = 36

2․ Գտեք այն ամենամեծ եռանիշ թիվը, որը 15-ի բաժանելիս մնացորդում ստացվում է 6։

996 ։ 15 = 66 (6 մնացորդ)

3. 56*7 թվի գրության մեջ աստղանիշը փոխարինենք այնպիսի թվանշանով, որ ստացված քառանիշ թիվը փոքր լինի 5630-ից և բաժանվի 3-ի։

5 + 6 + 0 + 7 = 18
18 : 3 = 6
Պատ․՝ 5607։

4․ Քանի՞ րոպե է 5/12 ժամը։

60 : 12 _* 5 = 25
Պատ․՝ 25 րոպե։

Գտեք արտահայտության արժեքը (5-7).

5. |4 2/3 – 3 _* 1,6| = |14/3 – 4,8| = |14/3 – 4 8/10| = 14/3 – 4 4/5 = 14/3 – 24/5 =
= 14/3 – 24/5 = (70 – 72)/15 = -215

6. () +

Դաս 15 – Դարվինի էվոլյուցիոն տեսություն: էվոլյուցիայի շարժիչ ուժերը:

Չարլզ Դարվին – Տեսակների ծագումը.

1859 թվականի նոյեմբերի 24-ին Չարլզ Դարվինը հրատարակեց գիտական ​​աշխատություն, որը մինչ այժմ համարվում է էվոլյուցիոն կենսաբանության հիմքը։ Դարվինի տեսության համաձայն՝ բնակչությունը զարգանում է սերունդների ընթացքում՝ օգտագործելով բնական ընտրությունը: Այնուամենայնիվ, դա բավական չէ պարզապես ասելը, գրքում Չարլզ Դարվինը ներկայացնում է բազմաթիվ ապացույցներ, ներառյալ այն, որը նա հավաքել է 1830-ականներին աշխարհով մեկ ճանապարհորդելիս:

«Տեսակների ծագումը բնական ընտրության միջոցով կամ նախընտրելի ցեղատեսակների պահպանումը կյանքի համար պայքարում» աշխատություն է, որը հերքեց այն ժամանակ տարածված բազմաթիվ տեսություններ բոլոր կենդանի էակների զարգացման վերաբերյալ։ Դարվինը մարտահրավեր նետեց կրեացիոնիզմին, կատաստրոֆիզմին և Լամարկի վարկածին, ով պնդում էր, որ տեսակները դարձել են այնպիսին, ինչպիսին կան՝ օրգանների վարժության կամ լքման արդյունքում: Օրինակ, ընձուղտը դարձավ երկարավիզ կենդանի, քանի որ նրա նախնիները ստիպված էին թարմ տերևներ ձեռք բերել:

Չարլզ Դարվինի տեսության համաձայն՝ էվոլյուցիայի հիմնական գործոններն են ժառանգական փոփոխականությունը և բնական ընտրությունը։ Գիտնականն այս հարցի շուրջ մտքեր է ունեցել 1832-1837 թվականներին Beagle նավով շուրջերկրյա իր ճանապարհորդության ժամանակ: Այս հինգ տարիների ընթացքում նա գտնում է հսկա բրածո կենդանիներ, որոնք ծածկված են ժամանակակից արմադիլոների խեցիներով: Նա տեսնում է, թե ինչպես ավելի խորանալով Հարավային Ամերիկա, սերտ առնչվող կենդանիների որոշ տեսակներ փոխարինում են մյուսներին, իսկ Գալապագոս արշիպելագում սերտ առնչվող տեսակները գրեթե չեն տարբերվում միմյանցից: Այս ամենը հետազոտողին հանգեցրել է այն մտքին, որ տեսակը աստիճանաբար փոխվում է։

«Շուտով հասկացա, որ կենդանիների և բույսերի օգտակար ցեղերի ստեղծման գործում մարդու հաջողության հիմնաքարը ընտրությունն էր: Այնուամենայնիվ, որոշ ժամանակ ինձ համար առեղծված մնաց, թե ինչպես կարելի է ընտրությունը կիրառել բնական պայմաններում ապրող օրգանիզմների նկատմամբ»,– գրել է Չարլզ Դարվինը:

Դարվինի հայեցակարգի էությունը կարելի է կրճատել մի քանի դրույթներով.

• Յուրաքանչյուր տեսակի մեջ կա ժառանգական փոփոխականություն տարբեր հատկանիշների համար: Այս փոփոխականությունը կարող է ունենալ այլ բնույթ:
• Բոլոր կենդանի օրգանիզմները բազմանում են էքսպոնենցիայով:
• Օրգանիզմների կենսական ռեսուրսները սահմանափակ են, ուստի գոյության պայքար է գնում։
• Գոյության պայքարի պայմաններում գոյատեւում եւ բազմանում են առավել հարմարվող անհատները՝ ունենալով այն շեղումները, որոնք պատահաբար պարզվել են, որ հարմարվող են շրջակա միջավայրի պայմաններին։ Սա կոչվում է բնական ընտրություն:
• Առանձնացված սորտերի բնական ընտրությունը գոյության տարբեր պայմաններում հանգեցնում է տեսակավորման։

Չարլզ Դարվինը մոտ քսան տարի սնուցել է իր տեսությունը: Այս ընթացքում նա ձեռք բերեց բազմաթիվ համախոհներ, ովքեր մեծապես աջակցեցին նրան գիրքը հրատարակելու ճանապարհին։ Նրա գործընկերն էր անգլիացի գիտնական և երկրաբանության՝ որպես գիտության հիմնադիր Չարլզ Լայելը։ Ալֆրեդ Ռասել Ուոլեսը Չարլզ Դարվինի հետ զուգահեռ աշխատել է էվոլյուցիոն տեսության վրա և նույնիսկ ուղարկել նրան իր հոդվածը, որը պարունակում էր Դարվինի տեսությունը հաստատող մտքեր։ Դարվինը ցանկանում էր հրաժարվել գրքի հրատարակումից, սակայն նրա ընկերները՝ երկրաբան Ք.Լայելը և բուսաբան Գ.Հուկերը համոզեցին գիտնականին, որ այդ աշխատանքները պետք է հրատարակվեն միաժամանակ։ Գրքի ստեղծման համար կարևոր է նաև շվեդ գիտնական Կարլ Լիննեուսի աշխատանքը, ով նկարագրել է կենդանի բնության դասակարգման դասակարգումը։

Աղբյուր։ https://scientificrussia.ru/articles/carlz-darvin-proishozdenie-vidov