Կենսաբանական ստուգում

1.Սրտի կառուցվածքը, փեղկավոր և կիսալուսնաձև փականներ։

Սրտի կառուցվածքը, աշխատանքի ինքնավարությունը:

Սիրտը քառախորշ սնամեջ մկանային օրգան է, գտնվում է կրծքավանդակում, փոքր-ինչ ձախակողմյան դասավորությամբ:

Չափահաս մարդու սրտի զանգվածը կազմում է 250−300 գ:

Սիրտը գտնվում է սրտապարկում, որը շարակցահյուսվածքային թաղանթ է: Սրտապարկի ներքին մակերևույթն արտադրում է քիչ քանակությամբ հեղուկ, որը թուլացնում է կծկման ժամանակ առաջացած շփման ուժը:

Սիրտը հոծ միջնորմով բաժանվում է աջ և ձախ կեսերի, որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է նախասրտից և փորոքից: Նախասրտերը և փորոքները հաղորդակցվում են անցքերով, որոնցում կան փեղկավոր փականներ:

Սրտի աջ նախասրտի և աջ փորոքի բացվածքի սահմանում գտնվում են եռափեղկ փականներ (կազմված երեք փեղկից), իսկ ձախ նախասրտի ու ձախ փորոքի բացվածքի սահմանում` երկփեղկ փականները:

Սրտից դուրս եկող թոքային զարկերակի և աորտայի ներսում կան կիսալուսնաձև փականներ: Եռափեղկ և երկփեղկ փականները խոչընդոտում են արյան հետադարձ շարժումը փորոքներից նախասրտեր: Կիսալուսնաձև փականներն արգելակում են արյան հետադարձ շարժումը թոքային զարկերակից և աորտայից դեպի սիրտ:

Փականների եզրերից բարակ շարակցահյուսվածքային թելեր են ձգվում դեպի փորոքների պատերը, որոնց շնորհիվ փորոքի մկանի կծկման պահին փականները պահվում են հորիզոնական դիրքում և չեն շրջվում դեպի նախասրտերի խոռոչներ:

Նախասրտերի կծկման պահին փականների փեղկերը կախվում են փորոքների ներսը, և արյունը ազատ շարժվում է նախասրտերից փորոքներ:

Նախասրտերի պատերն ավելի բարակ են, քան փորոքներինը, որը պայմանավորված է աշխատանքի ժամանակ նրանց գործադրած ոչ մեծ ուժով: Այդ նույն պատճառով ավելի հաստ են ձախ փորոքի պատերը, քան աջ փորոքինը: Ձախ փորոքն արյունը մղում է դեպի մեծ շրջան, իսկ աջ փորոքը` դեպի փոքր շրջան:

Աղբյուր։ https://www.imdproc.am/p/kensabanvotyvon/8-dasaran/organizmi-nerqin-mijavayry-sirt-anvotayin-hamakarg-21163/aryan-avshashrjanarutyan-hamakarg-nra-dery-organizmum-21166/re-cbb73dfe-3597-4933-b822-76a2f020191d

2. Որոնք են կոչվում զարկերակներ և երակները, նկարագրել դրանց կառուցվածքը

Արյան շրջանառության համակարգ: Արյունն օրգանիզմում մշտապես շարժվում է արյունատար անոթների փակ համակարգով: Արյան անընդհատ հոսքն իրականացվում է արյան շրջանառության օրգանների միջոցով, որոնք են սիրտը և արյան անոթները:

Սիրտը ռիթմիկ կծկումների շնորհիվ ապահովում է արյան հոսքն արյունատար համակարգում, դրանով իսկ իրականացնում է սննդանյութերի մատակարարումը բոլոր բջիջներին և այնտեղից ոչ պիտանի նյութերի հեռացումը: Արյունատար համակարգի ամենախոշոր զարկերակը աորտան է, որը, սկիզբ առնելով սրտի ձախ փորոքից, անընդհատ ճյուղավորվելով, վեր է ածվում ավելի փոքր զարկերակների, ի վերջո` մազանոթների: Վերջիններս, միմյանց հետ միավորվելով, դառնում են երակներ, որոնցով արյունը վերադառնում է սիրտ:

Ավշաշրջանառության համակարգը, նրա դերը օրգանիզմում: Արյունատար և ավշային համակարգերը սերտորեն կապված են միմյանց հետ: Ավշային համակարգը սկսվում է ավշային մազանոթներից, որոնք կույր պարկանման ծայրով գտնվում են հյուսվածքի միջբջջային տարածքում: Հյուսվածքային հեղուկի հավելյալ քանակը լցվում է ավշային անոթների մեջ և ձևավորվում է ավիշը:

Ավշային անոթները, միմյանց միանալով, առաջացնում են ավելի խոշոր անոթներ, որոնք, ի վերջո, կրծքավանդակում թափվում են արյունատար անոթների երակների (վերին և ստորին սիներակներ) մեջ:

Ավշային համակարգի կարևոր բաղադրամասն են համարվում ավշային գեղձերը, որոնք տեղակայված են ավշային անոթների վրա: Դրանք ոչ մեծ, լոբաձև, վարդագույն երանգով գոյացություններ են, որոնք խոչընդոտում են ավիշ թափանցած վնասակար նյութերի տեղաշարժը, ապա դրանք ոչնչացնում:

Արյունատար և ավշային անոթների կառուցվածքը: Արյունատար և ավշային համակարգում տարբերում են երակներ և մազանոթներ, իսկ արյունատար համակարգում նաև զարկերակներ:

Զարկերակներ են այն անոթները, որոնցով արյունը հեռանում է սրտից:

Նրանցով սովորաբար շարժվում է թթվածնով հարուստ արյուն, բացառությամբ թոքային զարկերակների, որոնցով սրտի աջ փորոքից երակային արյունը շարժվում է դեպի թոքեր:

Երակներ են կոչվում այն անոթները, որոնցով արյունը տեղափոխվում է դեպի սիրտ:

Երակներով հոսում է երակային արյուն, բացառություն են կազմում թոքերից դեպի ձախ նախասիրտ եկող երակները, որոնք պարունակում են զարկերակային արյուն:

Մազանոթները հյուսվածքում կապ են հաստատում զարկերակային և երակային անոթների միջև: Արյան պլազմայում գտնվող նյութերը և թթվածինը մազանոթների պատով անցնում են հյուսվածքային հեղուկ, այնտեղից` բջիջներ: Բջիջների կենսագործունեության արգասիքները հեռացվում են հյուսվածքային հեղուկ և ապա մազանոթների պատով` ավշի և արյան մեջ: Մազանոթներ կան գրեթե բոլոր օրգաններում, բացառություն են կազմում վերնամաշկը, մազերը, եղունգները, աչքի եղջերաթաղանթը, ոսպնյակը, ատամի էմալը:

Բոլոր անոթների պատերը, բացի մազանոթներից, կազմված են 3 շերտից: Արտաքին շերտը կազմված է շարակցական հյուսվածքից, միջինը` հարթ մկանային հյուսվածքից և ներքին շերտը` միաշերտ էպիթելից:

Աղբյուր։ https://www.imdproc.am/p/kensabanvotyvon/8-dasaran/organizmi-nerqin-mijavayry-sirt-anvotayin-hamakarg-21163/aryan-avshashrjanarutyan-hamakarg-nra-dery-organizmum-21166/re-4cfa7a0e-44f1-427d-861b-af3c260b3418

Արյան զարկերեկային ճնշում և անոթազարկ, սիրտ անոթային հիգիենա, առաջին օգնություն արյունահոսության ժամանակ

Արյան զարկերեկային ճնշում

Արյան ճնշում: Սրտի յուրաքանչյուր կծկման ժամանակ զարկերակներում բարձրանում է արյան ճնշումը: Արյան ամենամեծ ճնշումը դիտվում է աորտայում, իսկ ամենափոքրը՝ խոշոր երակներում:

Արյան ճնշման մեծությունը կախված է երկու կարևոր գործոններից, որոնցից մեկը սրտի փորոքների կծկման ուժն է, մյուսը` անոթների առաձգականությունը (պատերի ելակետային վիճակին վերադառնալու ունակությունը):

Արյան ամենամեծ ճնշումը դիտվում է փորոքների կծկման ժամանակ, որն անվանում են առավելագույն ճնշում:

Նվազագույն ճնշումը դիտվում է սրտամկանի թուլացման ընթացքում: Արյունատար անոթներով արյան շարժման ժամանակ ճնշումն աստիճանաբար փոքրանում է: Սրտին մոտեցող երակներում այն ավելի է փոքրանում:

Անոթազարկ

Անոթազարկ (պուլս): Ձախ փորոքի յուրաքանչյուր կծկման պահին արյունը մեծ ճնշման տակ մղվում է աորտա, որի հետևանքով նրա առաձգական պատերը լայնանում են: Փորոքի թուլացման փուլում աորտայի պատերը վերադառնում են իրենց նախկին վիճակին: Աորտայի պատերի ալիքաձև տատանումները փոխանցվում են զարկերակներին: Անոթների պատերի ռիթմիկ տատանումները կոչվում են անոթազարկ (պուլս):

Յուրաքանչյուր անոթազարկ համապատասխանում է սրտի մեկ կծկման: Դրա միջոցով որոշում են սրտի կծկումների քանակը մեկ րոպեում, սրտի գործունեության ռիթմը, կծկումների միջև ընկած ժամանակահատվածը, ինչպես նաև կծկումների ուժը: Անոթազարկը կարելի է որոշել մարմնի այն տեղամասերում, որտեղ խոշոր զարկերակները մարմնի մակերեսին մոտ են գտնվում, ունեն ոսկրային հենարան և հարմար են շոշափման համար: Այդ առումով հարմար է անոթազարկը որոշել նախաբազկի ճաճանչային զարկերակի վրա:

Առաջին օգնություն արյունահոսության ժամանակ

Արյան մակարդում, Արյան խմբեր – 04.03.2023

Մակարդումը կատարվում է հետևյալ կերպ. անոթի պատի վնասման ժամանակ արյան թիթեղիկները՝ թրոմբոցիտները, հպվելով վնասված անոթի անհարթ մակերեսին, հեշտությամբ քայքայվում են, որի շնորհիվ արյան պլազմա է արտազատվում հատուկ ֆերմենտ: Վերջինս ազդում է արյան պլազմայում լուծված պրոթրոմբին սպիտակուցի վրա`  նրան դարձնելով անլուծելի թելանման ֆիբրին: Ֆիբրինի թելիկներն առաջացնում են ցանց, որի մեջ պահվում են արյան բջջային տարրերը, և առաջանում է խցան՝ թրոմբ, որը և փակում է վնասված անոթի լուսանցքը:
Արյան մակարդման արագությունը կախված է նաև ջերմաստիճանից. բարձր ջերմաստիճանում այն արագանում է, իսկ ցածրում՝ դանդաղում:

Արյան պլազման արյան ամենակարևոր, հեղուկ բաղադրիչն է, որը պարունակում է բջջային տարրեր։ Արյան պլազման հիմնականում ջրից բաղկացած հեղուկ է, որը տեղափոխում է բջիջների համար անհրաժեշտ մոլեկուլները (էլեկտրոլիտներ, սպիտակուցներ, սննդանյութեր), ինչպես նաև դրանց նյութափոխանակության արտադրանքները։ Պլազման ունի կոագուլյացիայի ունակություն, ինչը կարևոր դեր է խաղում հեմոստազի մեջ։
Շիճուկը արյան հեղուկ մասն է առանց արյան բջիջների, թրոմբոցիտների և ֆիբրինոգենի /այսինքն մնացորդը թրոմբի բաժանումից հետո/: Ի տարբերություն պլազմայի, այն չի մակարդվում։ Պարզ ասած, ֆիբրինոգենից և կոագուլյացիայի գործոններից զերծ արյան պլազման արյան շիճուկ է: Այն օգտագործվում է վարակիչ հիվանդությունների դեմ պասիվ իմունիզացիայի կամ հակամարմինների անբավարարության դեպքում։

Արյունատար անոթներում այյունը չի մակարդվում հակամակարդիչ նյութերի շնորհիվ: Դրանցից է լյարդի բջիջներում առաջացող հեպարին կոչվող հակամակարդիչ նյութը և մղվում արյան հուն, որպեսզի անոթներում արյունը չմակարդվի կամ առաջացած մանր թրոմբները լուծվեն, հակառակ դեպքում կարող է խանգարվել արյան շարժումն անոթային համակարգում:

Առանձնանում են արյան չորս խումբ:
I խումբ (մարդկանց 40-50%) – էրիթրոցիտներում բացակայում են A և B ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում առկա են α և β ագլյուտինիններ:
II խումբ (մարդկանց 30-40%)- էրիթրոցիտներում լինում են միայն A ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում՝ β ագլյուտինիններ:
III խումբ (մարդկանց 10-20%)- – էրիթրոցիտներում լինում են B ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում՝ α ագլյուտինիններ:
IV խումբ (մարդկանց 5%)– էրիթրոցիտներում կան A և B ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում  ագլյուտինիններ չկա–ն:

Այն մարդը որը տալիս է արյուն կոչվում է դոնոր: Իսկ այն մարդը ում փոխներարկում են արյուն կոչվում է ռեցիպիենտ:

Արյան I խմբին պատկանող մարդկանց արյունը կարելի է ներարկել բոլորին, որովհետև նրանում չկան A և B ագլյուտինոգեննե8:
II և III խմբերին պատկանող արյունը կարելի է ներարկել համապատասխանորեն իրենց և IV խմբերին:
IV խմբին պատկանող մարդկանց արյունը կարելի է ներարկել միայն IV խմբի արյուն ունեցող մարդկանց: Այդ պատճառով արյան I խումբը համարվում է համընդհանուր դոնոր, իսկ IV խումբը՝ համընդհանուր ռեցիպիենտ:

Այդ գործոնը հատուկ սպիտակուցային նյութ է, որն առաջին անգամ հայտնաբերվել է ռեզուս-մակակ կապիկի էրիթրոցիտներում: Մարդկանց 85%-ի մոտ էրիթրոցիտներում առկա է ռեզուս գործոնը, ուստի նրանք կոչվում են ռեզուս դրական (Rh+), իսկ 15% մարդկանց էրիթրոցիտներում այն բացակայում է (Rh−): Եթե ռեզուս դրական արյունը ներարկվում է ռեզուս բացասական արյուն ունեցող մարդկանց, ապա վերջիններիս արյան մեջ, ի պատասխան օտարածին սպիտակուցի, առաջանում են հակամարմիններ: Բոլոր այն դեպքերում, երբ այդպիսի մարդկանց երկրորդ անգամ են ներարկում ռեզուս դրական արյուն, տեղի է ունենում էրիթրոցիտների քայքայում, հիվանդը կորցնում է գիտակցությունը և կարող է մահանալ:

Առաջին օգնություն կոտրվածքների ժամանակ, կոտրվածքների տեսակները – 26.02.2023

Արյան բաղադրությունը ձևավոր տարրերը – 18.02.2023

Լրացուցիչ աշխատանք:

Պատրաստել տեսանյութ արյան բաղադրության և ձևավոր տարրերի վերաբերյալ, վերցնում եք հարցազրույց բարեկամ բժիշկներից հետևյալ թեմայով՝

Մկանների կառուցվածքը և գործունեությունը

Հենաշարժիչ համակարգի պասիվ մասը կազմում են կմախքըԯ ոսկրերը և ոսկրային հոդերը, իսկ մկանները հենաշարժիչ համակարգի ակտիվ մասն են և ապահովում են շարժումների  բազմազանությունը։

Կմախքային մկանները, կպչելով ոսկրերին, նրանց շարժման մեջ են դնում, մասնակցում
մարմնի խոռոչների՝ բերանի, կրծքի, որովայնի, կոնքի պատերի կազմությանը, մասնակցում են
մի շարք օրգանների՝ ըմպանի, կերակրափողի վերին մասի, կոկորդի պատերի կազմությանը,
ազդում են թմբկախոռոչում լսողական ոսկրերի վրա, կազմում են աչքի օժանդակ օրգանները՝
ակնաշարժ մկանները:

Մկանային հյուսվածքի 3 տեսակ կա: Դրանք են`

1. Հարթ մկանային հյուսվածք: Այն առկա է ներքին օրգանների պատերին, արյունատար անոթներում և ակնագնդում։ Այն կառուցված է հարթ մկանային բջիջներից, որոնք ունեն մեծ ընդարձակելիություն, բայց դանդաղ կծկում: Ահա թե ինչու խխունջը կամ հողային որդը, որն ունի միայն հարթ մկաններ, դանդաղ սողում է։
2. Շերտավոր կմախքի մկանային հյուսվածք: Այս մկանային հյուսվածքը արագ կծկվելու հատկություն ունի։ Մարդու և կենդանիների շարժումների արագությունն ապահովվում է գծավոր մկանների կծկման արագությամբ։ Նման մկանային հյուսվածքի կծկումը ենթակա է մարդու կամքին։ Այս մկանները կապված են կմախքի հետ:
3. Սրտի գծավոր մկանային հյուսվածք:

Մկանների կառուցվածքը
Յուրաքանչյուր մկան (musculus) կազմված է միջաձիգ զոլավոր մկանաթելերից, որոնք պատված են շարակցահյուսվածքային պատյանով: Յուրաքանչյուր մկան ունի ակտիվ կծկվող մաս՝ մկանի մարմինը կամ փորիկը (venter), և պասիվ մաս՝ ջիլը (tendo): Մկանի փորիկը մոտակա և հեռակա ծայրերում վերածվում է ջլի, որի միջոցով մկանը կպչում է ոսկրերին: Պայմանականորեն ընդունված է, որ մկանի սկիզբը (origo) տեղակայված է մարմնի միջին առանցքին ավելի մոտ (ավելի մոտակա), քան կպման կետը (insertio), որը տեղակայված է ավելի հեռակայորեն: Ուստի մկանի մոտակա ծայրի ջիլը կոչվում է մկանի գլխիկ (caput) և մկանի սկիզբն է: Մկանի հեռակա ջիլը կամ նրա պոչը (cauda) մկանի վերջն է, որի միջոցով մկանը կպչում է մեկ այլ ոսկրին:

Ջիլը կազմված է խիտ շարակցական հյուսվածքից, այն մկանից զգալիորեն բարակ է, սակայն ամուր է և ունակ է դիմանալու մեծ ծանրաբեռնվածության ու գործնականորեն չի ձգվում: Մկանների ջլերը միատեսակ չեն: Վերջույթների մկաններն ունեն նեղ երկար ջլեր: Որոշ մկաններ, մասնավորապես որովայնի խոռոչի պատերի ձևավորմանը մասնակցողներն ունեն լայն տափակ ջիլ, որը կոչվում է ջլոն (aponeurosis): Եթե մկանն առաջացել է մի քանի մկանների միաձուլումից կամ զարգացել է առանձին միոտոմներից, այդ դեպքում նրանց արանքում մնում են միջանկյալ ջլեր, որոնք կոչվում են ջլային ընդհատումներ (intersectiones tendineae): Այդպիսի մկաններն ունենում են երկու (օրինակ՝ երկփորանի մկան, m. digastricus) կամ մի քանի փորիկ (օրինակ՝ որովայնի ուղիղ մկան, m. rectus abdominis): Մկանները բավականին հարուստ են արյան անոթներով, որոնք ապահովում են նրանցում կատարվող բուռն նյութափոխանակության գործընթացները: Մկաններում զարկերակները ճյուղավորվում են մինչև մազանոթներ, որոնք մկանաթելերի խրձերում առաջացնում են խիտ ցանց՝ յուրաքանչյուր մկանաթելին հարում է ամենաքիչը մեկ արյունատար մազանոթ: Ջլերը, որոնց մեջ նյութափոխանակությունը թույլ է կատարվում, ավելի աղքատ են արյան անոթներով, քան մկանի փորիկը: Մկաններում, ինչպես նաև ջլերում կան զգացող և շարժիչ նյարդային վերջավորություններ:

Մկանների աշխատանքը
Մկանային հյուսվածքի հիմնական հատկությունը, որի վրա հիմնված է մկանի
աշխատանքը, կծկողականությունն է: Մկանի կծկման ժամանակ նրա մի ծայրը մնում է
անշարժ. այն անշարժ կետ է (punctum fixum), իսկ մյուս ծայրը՝ շարժուն կետը (punctum mobile)
մոտենում է անշարժ կետին. դրա հետևանքով մկանը կարճանում է: Սովորաբար մկանի
անշարժ կետը համընկնում է մկանի սկզբին: Մկանի շարժուն կետը տեղակայվում է մյուս
ոսկրի վրա, որին մկանը կպչում է:

Մկաններն ազդում են հոդերի վրա՝ փոխելով ոսկրային լծակների դիրքը: Ընդ որում՝ յուրաքանչյուր մկան ազդում է հոդի վրա միայն մեկ ուղղությամբ: Այն մկանները, որոնք ազդում են հոդի վրա հակառակ ուղղություններով, մեկը մյուսի նկատմամբ հակազդիչներ են: Յուրաքանչյուր հոդի վրա մեկ ուղղությամբ սովորաբար ազդում են երկու կամ ավելի մկաններ: Ազդեցության ուղղությամբ այսպիսի համագործակից մկանները կոչվում են համազդիչներ:Յուրաքանչյուր շարժում հակազդիչ մկանների գործողության արդյունք է: Այսպես՝ յուրաքանչյուր ծալման դեպքում կծկվում են ոչ միայն ծալիչները, այլև տարածիչները, որոնք աստիճանաբար զիջում են ծալիչներին և սահմանափակում նրանց չափից ավելի կծկումը: Այսպիսով, մկանների անտագոնիզմն ապահովում է նրանց կծկումների սահունությունը և համաչափությունը:

Կենսաբանություն – 10.12.2022

ոսկրերի աճը

Մանկության և պատանեկության շրջանում նկատվում է ոսկորների ինտենսիվ աճ, դրանց երկարությունը և լայնությունը, համապատասխանաբար, մեծանում է նաև դրանց զանգվածը։

Երկարությամբ ոսկորները աճում են մետաֆիզի շնորհիվ՝ հատուկ աճառային շերտ։

Ոսկրածուծի մարմնի հաստության ավելացումը տեղի է ունենում դրսից այն ծածկող պերիոստեումի պատճառով։

Հասուն տարիքում ոսկորների աճը դադարում է, և դրանցում տեղի է ունենում հանքային աղերի ակտիվ կուտակում։

կմախքի առանձնահատկությունները

Սեռական հատկանիշներ

Արական և իգական կմախքը, որպես ամբողջություն, կառուցված է ըստ նույն տեսակի, և նրանց միջև չկան կարդինալ տարբերություններ: Դրանք բաղկացած են միայն առանձին ոսկորների մի փոքր փոփոխված ձևից կամ չափից և, համապատասխանաբար, դրանք ներառող կառույցներից:

Ահա մի քանի առավել ակնհայտ տարբերություններ: Կանանց կոնքն ավելի լայն է և ցածր, քան տղամարդկանցը, բոլոր չափսերն ավելի մեծ են, իսկ կանանց կոնքի ոսկորները ավելի բարակ են: Նրանք ունեն նաև ավելի նեղ կուրծք։

Տղամարդկանց մոտ վերջույթների և մատների ոսկորները միջինում ավելի երկար և հաստ են, իսկ ոսկորների պալարները (մկանային կցվածության հետքերը) սովորաբար ավելի ցայտուն են: Մարդու գանգի մեջ սեռական տարբերությունները աննշան են, ուստի հաճախ դժվար է տարբերակել արական գանգը կանացիից:

Այնուամենայնիվ, տղամարդկանց մոտ վերնամասային սրածայրերը և օքսիպուտը ավելի ուժեղ են դուրս ցցված, աչքի խոռոչները համեմատաբար մեծ են, իսկ պարանազալ սինուսները՝ ավելի լավ արտահայտված։

Արական գանգի ոսկորները սովորաբար որոշ չափով ավելի հաստ են, քան էգերի ոսկորները: Արական գանգի երկայնական (առջևի-հետևի) և ուղղահայաց չափերն ավելի մեծ են։

Տղամարդկանց գանգի տարողությունը մոտավորապես 1450 սմ³ է, իսկ կանանց մոտ՝ 1300 սմ³: Տարբերությունը բացատրվում է կնոջ մարմնի ավելի փոքր չափերով։

Աղբյուր: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C

ուղղաձիգ քայլվածքի հետ կապված

Քայլելու ժամանակավոր կառուցվածքը

Ժամանակավոր կառուցվածքի ուսումնասիրության հիմնական մեթոդը պոդոգրաֆիայի մեթոդն է։ Օրինակ, ամենապարզ, երկու կոնտակտային էլեկտրապոդոգրաֆիայի միջոցով քայլելու ուսումնասիրությունը բաղկացած է հատուկ կոշիկների ներբանում կոնտակտների կիրառումից, որոնք փակվում են բիոմեխանիկական ուղու միջոցով:

Նկարում պատկերված է հատուկ կոշիկներով քայլելը՝ կրունկի և առջևի հատվածում երկու կոնտակտներով: Շփման փակման ժամանակահատվածը գրանցվում և վերլուծվում է սարքի կողմից՝ հետևի կոնտակտի փակում – կրունկի վրա հենարան, հետևի և առջևի կոնտակտների փակում – հենարան ամբողջ ոտքի վրա, առջևի կոնտակտի փակում – հենարան առջևի վրա:

Այս հիման վրա կառուցեք յուրաքանչյուր ոտքի համար յուրաքանչյուր շփման տևողության գրաֆիկ:Ժամանակավոր կառուցվածքի ուսումնասիրության հիմնական մեթոդը պոդոգրաֆիայի մեթոդն է։

Օրինակ, ամենապարզ, երկու կոնտակտային էլեկտրապոդոգրաֆիայի միջոցով քայլելու ուսումնասիրությունը բաղկացած է հատուկ կոշիկների ներբանում կոնտակտների կիրառումից, որոնք փակվում են բիոմեխանիկական ուղու միջոցով: Նկարում պատկերված է հատուկ կոշիկներով քայլելը՝ կրունկի և առջևի հատվածում երկու կոնտակտներով:

Շփման փակման ժամանակահատվածը գրանցվում և վերլուծվում է սարքի կողմից՝ հետևի կոնտակտի փակում – կրունկի վրա հենարան, հետևի և առջևի կոնտակտների փակում – հենարան ամբողջ ոտքի վրա, առջևի կոնտակտի փակում – հենարան առջևի վրա: Այս հիման վրա կառուցեք յուրաքանչյուր ոտքի համար յուրաքանչյուր շփման տևողության գրաֆիկ:

Ամենապարզ երկտերմինալ ենթագրամի գրաֆիկը պատկերված է որպես աջ ոտքի ենթագիր և ձախ ոտքի ենթագիր: Աջ ոտքի ենթագիրն ընդգծված է կարմիրով։ Այսինքն, ոտքը, որն այս դեպքում սկսում և ավարտում է քայլելու ցիկլը, կրկնակի քայլ է:

Բարակ գիծը ցույց է տալիս հենակետի հետ շփման բացակայությունը, այնուհետև մենք տեսնում ենք շփման ժամանակը հետևի ոտքի վրա, ամբողջ ոտքի և առջևի մասում: Շարժիչային ցիկլը բաղկացած է երկու երկու հենարանային և երկու շարժական փուլերից:

Ըստ ենթագրամի՝ որոշվում է կրունկի, ամբողջ ոտքի և նրա առջևի հատվածի վրա հենման միջակայքը։ Քայլի ժամանակային բնութագրերն արտահայտվում են վայրկյաններով և որպես կրկնակի քայլի տևողության տոկոս, որի տևողությունը վերցված է 100%:

Քայլելու մյուս բոլոր պարամետրերը (կինեմատիկական, դինամիկ և էլեկտրաֆիզիոլոգիական) կապված են ենթագրամի հետ՝ քայլելու ժամանակային բնութագրերի գնահատման հիմնական մեթոդը:

Աղբյուր: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%B4%D1%8C%D0%B1%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0#%D0%94%D1%80%D1%83%D0%B3%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F

Կենսաբանություն – 04.12.2022

Լսողական վերլուծիչներ

նյարդային, մեխանիկական և ընկալիչ կառուցվածքների համակցություն է, որոնց գործունեությունը նպաստում է բարձրագույն կենդանի օրգանիզմների (կենդանիների և մարդկանց) տարբեր ձայնային թրթիռների ընկալմանը:

Մարդկանց և կենդանիների (կաթնասունների) լսողական անալիզատորը բաղկացած է լսողության օրգաններից (արտաքին, միջին և ներքին ականջ), լսողական նյարդից և կենտրոնական հատվածներից (կեղևային, որը գտնվում է ուղեղի ժամանակավոր բլիթում):

կառուցվածքը

Մարդու արտաքին ականջը բաղկացած է ականջի խոռոչից և արտաքին լսողական խոռոչից: Աուրիկուլը մաշկով ծածկված առաձգական աճառի բարդ ձև է. նրա ստորին հատվածը, որը կոչվում է բլիթ, մաշկի ծալք է, որը բաղկացած է մաշկից և ճարպային հյուսվածքից։

Ականջը շատ զգայուն է ցանկացած վնասվածքի նկատմամբ (այդ պատճառով էլ ըմբիշների մոտ մարմնի այս հատվածը շատ հաճախ դեֆորմացվում է)։ Իր հերթին, ականջը բաղկացած է բլիթից, տրագուսից և հակատրագուսից, գանգուրից և նրա ոտքերից, հակախխունջից:

Մարդկանց մոտ 10%-ի մոտ մեկ կամ երկու ականջի հետևի մասում կա դարվինյան տուբերկուլյոզ՝ տարրական ձևավորում, որը մնացել է այն ժամանակներից, երբ մարդկային նախնիների ականջները դեռ սուր էին: Նաև բոլոր մարդիկ ունեն ականջի մկաններ՝ զարգացած, օրինակ՝ ձիերի մոտ, դրանք գրեթե ատրոֆիայի են ենթարկվել մարդկանց մոտ, ինչի հետևանքով մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը չի օգտագործում դրանք։

Ականջն առկա է միայն կաթնասունների մոտ։ Այն աշխատում է որպես ձայնային ալիքների ընդունիչ, որոնք այնուհետև փոխանցվում են լսողական սարքի ներս: Մարդկանց մոտ ականջի արժեքը շատ ավելի քիչ է, քան կենդանիները, ուստի մարդկանց մոտ այն գործնականում անշարժ է: Բայց շատ կենդանիներ, շարժելով իրենց ականջները, կարողանում են շատ ավելի ճշգրիտ որոշել ձայնի աղբյուրի տեղը, քան մարդիկ։

Ջրային կաթնասունների (կետեր, փետուրների մեծ մասը) և որոշ փորված տեսակների (խալեր, խլուրդ առնետներ) ականջները բացակայում են (երկրորդային կորցրած): Մի շարք կիսաջրային կենդանիներ (կղեր, ծովային ջրասամույր, ականջավոր փոկեր) ունեն ականջակալներ, որոնք կարող են փակվել սուզվելու ժամանակ։

Մարդու ականջի ծալքերը փոքր հաճախականության աղավաղումներ են մտցնում ականջի ջրանցք մտնող ձայնի մեջ՝ կախված ձայնի հորիզոնական և ուղղահայաց տեղայնացումից: Այսպիսով, ուղեղը լրացուցիչ տեղեկատվություն է ստանում ձայնի աղբյուրի գտնվելու վայրը հստակեցնելու համար։ Այս էֆեկտը երբեմն օգտագործվում է ակուստիկայի մեջ, ներառյալ ականջակալներ օգտագործելիս շրջապատող ձայնի զգացողություն ստեղծելու համար:

Ականջի ֆունկցիան ձայներ ընդունելն է. դրա շարունակությունը արտաքին լսողական մսի աճառն է, որի միջին երկարությունը 25-30 մմ է։ Լսողական ջրանցքի աճառային հատվածը անցնում է ոսկորի մեջ, և արտաքին լսողական խողովակն ամբողջությամբ ծածկված է մաշկով, որը պարունակում է ճարպային և ծծմբային գեղձեր, որոնք ձևափոխված քրտինքի խցուկներ են:

Այս հատվածն ավարտվում է կուրորեն՝ այն բաժանվում է միջին ականջից թմբկաթաղանթով։ Ձայնային ալիքները, որոնք որսացել են ականջի խոռոչը, հարվածում են թմբկաթաղանթին և դրանից թրթռումներ են առաջացնում, որոնք փոխանցվում են միջին ականջին։

Ականջի ձևն ինքնին գրեթե անհատական ​​է բոլոր մարդկանց համար. ականջները կարող են տարբեր աստիճանի դուրս ցցվել, առաջ ընկնել, ունենալ արտահայտված կամ միաձուլված բլիթ, Դարվինի տուբերկուլյոզ կամ բնածին արատներ: Միջին ականջ Հիմնական հոդված՝ Միջին ականջ Միջին ականջի հիմնական մասը թմբկավոր խոռոչն է՝ մոտ 1 սմ³ ծավալով փոքր տարածություն, որը գտնվում է ժամանակավոր ոսկորում։

Այստեղ կան երեք լսողական ոսկորներ՝ մուրճը, կոճը և պարանոցը. դրանք ձայնային թրթիռները փոխանցում են արտաքին ականջից ներքին՝ միաժամանակ ուժեղացնելով դրանք: Լսողական ոսկորները կմախքի ամենափոքր բեկորներն են։ Դրանք թրթռումներ փոխանցող շղթա են։ Մալլեուսի բռնակը սերտորեն միաձուլված է թմբկաթաղանթի հետ, թմբուկի գլուխը միացված է կոճին, իսկ դա, իր հերթին, իր երկար ընթացքով, պարանոցին։

Հյուսվածքի հիմքը ծածկում է ներքին ականջի օվալաձեւ պատուհանը։ Այս շղթայի առկայությունը թույլ է տալիս 20 անգամ բարձրացնել ճնշումը օվալային պատուհանի վրա՝ համեմատած թմբկաթաղանթի վրա։ Միջին ականջի խոռոչը Էվստաքյան խողովակի միջոցով միացված է քիթ-կոկորդին, որի միջոցով օդի միջին ճնշումը թմբկաթաղանթի ներսում և դրսում հավասարվում է։

Երբ արտաքին ճնշումը փոխվում է, երբեմն ականջները «պառկում են», ինչը սովորաբար լուծվում է նրանով, որ հորանջելը ռեֆլեքսիվ է առաջանում։ Փորձը ցույց է տալիս, որ խցանված ականջները ավելի արդյունավետ կերպով լուծվում են կուլ տալու շարժումներով, կամ եթե այս պահին փչում եք սեղմված քթի մեջ։

Հարվածային ալիքի հետևանքով թմբկաթաղանթի պատռումից խուսափելու համար զինվորականներին խորհուրդ է տրվում հնարավորինս շուտ բացել բերանը, երբ պայթյուն կամ կրակոց է սպասվում: Այս դեպքում ականջի ջրանցքի կողմից թմբկաթաղանթի վրա օդի ճնշումը փոխհատուցելու մեխանիզմը գործում է նաև քթի խոռոչի կողմից նույն ճնշմամբ։

ֆունկցիան

Լսողություն

Ձայնային ալիքները անցնում են արտաքին ականջով, մոդուլացվում են միջին ականջի կողմից և փոխանցվում են ներքին ականջի վեստիբուլոկոկլերային նյարդին։ Այս նյարդը տեղեկատվություն է փոխանցում ուղեղի ժամանակավոր բլիթ, որտեղ այն գրանցվում է որպես ձայն: Արտաքին ականջի միջով անցնող ձայնը ազդում է թմբկաթաղանթի վրա և առաջացնում նրա թրթռում:

Երեք ոսկորները այս ձայնը փոխանցում են երկրորդ պատուհանին (foramen ovale), որը պաշտպանում է հեղուկով լցված ներքին ականջը: Մասնավորապես, արտաքին ականջի ականջը օգնում է կենտրոնացնել թմբկաթաղանթին դիպչող ձայնը։ Մուրճը հենվում է թաղանթի վրա և ընկալում է թրթռումը։ Այս թրթռումը փոխանցվում է կոճի երկայնքով և շարժակազմով դեպի օվալ պատուհան:

Երկու փոքր մկանները՝ տենզորային տիմպանը և բծերը, նույնպես օգնում են կարգավորել աղմուկը: Երկու մկանները ռեֆլեքսորեն կծկվում են՝ թուլացնելու ավելորդ թրթռումները: Օվալաձեւ պատուհանի թրթռումը առաջացնում է էնդոլիմֆի թրթռում գավթի և կոխլեայի մեջ:

Ներքին ականջը պարունակում է ապարատ, որն անհրաժեշտ է արտաքին աշխարհից միջին ականջի միջոցով փոխանցվող թրթռումները վերածելու ազդանշանների, որոնք փոխանցվում են վեստիբուլոկոկլերային նյարդի երկայնքով դեպի ուղեղ: Ներքին ականջի խոռոչ ջրանցքները լցված են հեղուկով և պարունակում են զգայական էպիթել՝ մազային բջիջներով:

Այս բջիջների միկրոսկոպիկ «մազերը» կառուցվածքային սպիտակուցային թելեր են, որոնք դուրս են ցցվում հեղուկի մեջ։ Մազերի բջիջները մեխանորընկալիչներ են, որոնք, երբ գրգռվում են, ազատում են քիմիական նյարդային հաղորդիչ:

эՀեղուկի հոսքերի միջով անցնող ձայնային ալիքները գործում են Կորտի օրգանի ընկալիչ բջիջների վրա։ Հեղուկը մղում է առանձին բջիջների թելերի միջով. թելերի շարժումը հանգեցնում է նրան, որ ընկալիչի բջիջները բացվում են կալիումով հարուստ էնդոլիմֆ ստանալու համար:

Սա հանգեցնում է բջիջի ապաբևեռացման և ստեղծում է գործողության ներուժ, որը փոխանցվում է պարուրաձև գանգլիոնի միջոցով, որը վեստիբուլոկոկլերային նյարդի լսողական մասով տեղեկատվություն է ուղարկում ուղեղի ժամանակավոր բլիթ:

Մարդու ականջը սովորաբար կարող է լսել 20 Հց-ից 20 կՀց հաճախականությամբ ձայներ (աուդիո տիրույթ): Այս միջակայքից դուրս հնչյունները համարվում են ինֆրաձայնային (20 Հց-ից ցածր) կամ ուլտրաձայնային (20 կՀց-ից բարձր) ներքին ականջի անոմալիաների համար, և ոչ կենտրոնական լսողական համակարգի նյարդերի կամ տրակտների:

Հաշվեկշիռ

Հավասարակշռություն ապահովելը շարժվելիս կամ կանգնելիս նույնպես ականջի կենտրոնական գործառույթն է: Ականջն ապահովում է երկու տեսակի հավասարակշռություն՝ ստատիկ հավասարակշռություն, որը թույլ է տալիս մարդուն զգալ ձգողականության ազդեցությունը, և դինամիկ հավասարակշռություն, որը թույլ է տալիս մարդուն զգալ արագացում։

Ստատիկ հավասարակշռությունը ապահովում են երկու փորոքները՝ միզապարկը և պարկը: Այս փորոքների պատերը ծածկող բջիջները պարունակում են բարակ թելեր, իսկ բջիջները ծածկված են բարակ ժելատինե շերտով։ Յուրաքանչյուր բջիջ ունի 50-70 փոքր թելեր և մեկ մեծ թել՝ կինոցիլիում։ Ժելատինե շերտի ներսում ընկած են օտոլիթներ՝ կալցիումի կարբոնատի մանր գոյացություններ։

Երբ մարդը շարժվում է, այս օտոլիթները փոխում են դիրքը: Այս տեղաշարժը փոխում է թելերի դիրքը, որը բացում է իոնային ուղիները բջջային թաղանթներում՝ ստեղծելով ապաբևեռացում և գործողության ներուժ, որը փոխանցվում է ուղեղին վեստիբուլոկոկլերային նյարդի միջոցով: Դինամիկ հավասարակշռությունը ապահովում են երեք կիսաշրջանաձև ջրանցքները:

Այս երեք ալիքները միմյանց նկատմամբ ուղղանկյուն են (ուղիղ անկյան տակ): Յուրաքանչյուր ջրանցքի վերջում կա մի փոքր երկարացում, որը հայտնի է որպես ամպուլա, որը պարունակում է բազմաթիվ թելիկ բջիջներ կենտրոնական շրջանում, որը կոչվում է գավաթ:

Այս ալիքների հեղուկը պտտվում է գլխի իմպուլսի համաձայն: Երբ մարդը փոխում է արագացումը, փոխվում է հեղուկի իներցիան։ Սա ազդում է գմբեթի վրա ճնշման վրա և հանգեցնում է իոնային ալիքների բացմանը:

Սա առաջացնում է ապաբևեռացում, որը որպես ազդանշան փոխանցվում է ուղեղին վեստիբուլոկոկլերային նյարդի միջոցով: Դինամիկ հավասարակշռությունը նաև օգնում է պահպանել աչքի հետագծումը շարժման ընթացքում վեստիբուլո-ակնային ռեֆլեքսով:

հիվանդությունների վերաբերյալ

ձայները հայտնաբերելու և հասկանալու ունակության ամբողջական (խուլություն) կամ մասնակի (դժվար լսողություն) նվազում: Ձայն ընկալելու ընդունակ ցանկացած օրգանիզմ կարող է տառապել լսողության կորստով։ Ձայնային ալիքները տարբերվում են հաճախականությամբ և ամպլիտուդով:

Որոշ (կամ բոլոր) հաճախականությունները հայտնաբերելու ունակության կորուստը կամ ցածր ամպլիտուդի ձայները տարբերելու անկարողությունը կոչվում է լսողության կորուստ: Առաջանում է կենսաբանական և շրջակա միջավայրի մի շարք գործոնների հետևանքով:

Պատճառները կարող են լինել ներքին ականջի և լսողական նյարդի հիվանդությունները, միջին ականջի բորբոքումները կամ որոշ վարակիչ հիվանդություններ՝ մենինգիտ, գրիպ և այլն; երբեմն – վնասվածք կամ ուժեղ աղմուկի և թրթռումների երկարատև ազդեցություն:

Մարդկանց մոտ լսողության խանգարումը, որը անհնար է դարձնում խոսքի ընկալումը, կոչվում է խուլություն, իսկ լսողության խանգարման ավելի մեղմ աստիճանները, որոնք դժվարացնում են խոսքի ընկալումը, կոչվում են լսողության կորուստ (զգայական, հաղորդիչ կամ խառը):

Բացի այդ, խուլությունը կարող է լինել բնածին կամ ձեռքբերովի:

Կենսաբանություն – 03.12.2022

Շարժիչային ապարատի գործառույթները

աջակցություն – մկանների և ներքին օրգանների ամրացում;

պաշտպանիչ – կենսական օրգանների (ուղեղի և ողնուղեղի, սիրտ և այլն) պաշտպանություն;

շարժիչ – ապահովում է պարզ շարժումներ, շարժիչ գործողություններ (կեցվածք, տեղաշարժ, մանիպուլյացիաներ) և շարժիչային գործունեություն.

գարուն – ցնցումների և ցնցումների մեղմացում;

հեմատոպոեզի ֆունկցիան – կարմիր ոսկրածուծում արյան ձևավորում:

նյութափոխանակության գործառույթ – մասնակցություն կալցիումի, երկաթի, պղնձի և ֆոսֆորի նյութափոխանակությանը:

կենսաբանական – մասնակցություն կենսական գործընթացների ապահովմանը, ինչպիսիք են հանքային նյութափոխանակությունը, արյան շրջանառությունը, արյունաստեղծությունը և այլն:

ողնաշարի կառուցվածքը

Մարդկանց ողնաշարի զարգացումը Յուրաքանչյուր սոմիտի միջնափորոքային մասից (սկլերոտոմից) փախչող մեզենխիմը պարուրում է նոտոկորդը և նյարդային խողովակը՝ առաջանում են առաջնային (թաղանթային) ողեր։ Նման ողերը բաղկացած են մարմնից և նեյրոնային կամարից, որոնք գտնվում են մետամերիկ ձևով նոտոխորդի մեջքային և փորային կողմերում։

Ներարգանդային զարգացման 5-րդ շաբաթում մարմիններում հայտնվում են աճառային հյուսվածքի կղզիներ, մեջքային և փորային կամարներ, որոնք հետագայում միաձուլվում են։ Նոտոկորդը կորցնում է իր նշանակությունը՝ ողնաշարային մարմինների միջև մնալով միջողնաշարային սկավառակների դոնդողանման միջուկի տեսքով։

Մեջքային կամարները, աճելով և միաձուլվելով, ձևավորում են պրոցեսներ (չզույգված ողնաշարավոր և զուգակցված հոդային և լայնակի), իսկ փորային կամարները աճում են դեպի կողքերը և, ներթափանցելով միոտոմների որովայնային հատվածներ, առաջանում են կողիկներ։ 8-րդ շաբաթում մարդու սաղմի աճառային կմախքը փոխարինվում է ոսկրայինով։

Ներարգանդային զարգացման 8-րդ շաբաթվա վերջում ողնաշարերը սկսում են ոսկրանալ։ Յուրաքանչյուր ողն ունի ոսկրացման 3 կետ՝ մեկը մարմնում և երկուսը՝ աղեղում։ Կամարում ոսկրացման կետերը միաձուլվում են կյանքի 1-ին տարում, իսկ կամարը միաձուլվում է մարմնի հետ կյանքի 3-րդ տարում (կամ ավելի ուշ):

Ողնաշարի մարմնի վերին և ստորին մասերում ոսկրացման լրացուցիչ կետերը հայտնվում են 5-6 տարեկանում, իսկ ողն ի վերջո ոսկրանում է 20-25 տարեկանում։ Արգանդի վզիկի ողերը (I և II) զարգացմամբ տարբերվում են մնացածից: Ատլասը ունի մեկ ոսկրացման կետ ապագա կողային զանգվածներում, այստեղից ոսկրային հյուսվածքը աճում է հետին կամարի մեջ։

Առջևի կամարում ոսկրացման կետը հայտնվում է միայն կյանքի 1-ին տարում։ Ատլասի մարմնի մի մասը, նույնիսկ աճառային ողնաշարի փուլում, առանձնանում է նրանից և միանում արգանդի վզիկի երկրորդ ողնաշարի մարմնին՝ վերածվելով օդոնտոիդ պրոցեսի (ատամի)։

Ատամն ունի ինքնուրույն ոսկրացման կետ, որը երեխայի կյանքի 3-5-րդ տարում միաձուլվում է 2-րդ ողնաշարի ոսկրային մարմնի հետ։ Վերին սրբանային երեք ողերի մեջ ներարգանդային զարգացման 6–7 ամսում առաջանում են լրացուցիչ ոսկրացման կետեր, որոնց պատճառով զարգանում են սրբանման կողային մասերը (սակրալ կողերի ռուդիմենտները)։

17-25 տարեկանում սրբանային ողերը միաձուլվում են մեկ սրբանման: Կոկսիգենում (ռուդիմենտար ողնաշարեր) տարբեր ժամանակներում հայտնվում է ոսկրացման մեկ կետ (1 տարեկանից մինչև 20 տարի ընկած ժամանակահատվածում): Մարդու սաղմում դրված է 38 ող՝ 7 պարանոցային, 13 կրծքային, 5 գոտկային և 12-13 սրբային և կոկիկային։

Սաղմնային աճի շրջանում տեղի են ունենում հետևյալ փոփոխությունները. կողերի 13-րդ զույգը փոքրանում է և միաձուլվում 13-րդ կրծքային ողնաշարի լայնակի պրոցեսների հետ, որը դառնում է 1-ին գոտկատեղ (իսկ վերջին գոտկային ողը՝ 1-ին սակրալ)։ Հետագայում նկատվում է կոկոսի ողերի մեծ մասի կրճատում։

Այսպիսով, պտղի ծննդյան պահին ողնաշարը բաղկացած է 33-34 ողերից: Տարբերակներ և անոմալիաներ մարդու ողնաշարի սյունակի զարգացման մեջ Ատլասի ձուլումը (արգանդի վզիկի 1-ին ողնաշարի միաձուլումը գանգի հետ) կարող է զուգակցվել նրա հետևի կամարի ճեղքման հետ։ Ատլանտյան ձուլումը հազվագյուտ անոմալիա է։

Այն կարող է ուղեկցվել ատլասի և օքսիպիտալ ոսկորի կառուցվածքի տարբեր փոփոխություններով։ Ատլասի յուրացման վերաբերյալ տվյալները կարող են անկասկած հետաքրքրություն առաջացնել կլինիկական պրակտիկայում այս ոլորտում վիրաբուժական միջամտություններ կատարելիս:

Այս տեսակի անոմալիաները (spina bifida) կարող են առաջանալ նաև այլ ողերի, ավելի հաճախ՝ գոտկատեղում և սրբանային հատվածում: Սակրալ ողերի թիվը գոտկային ողերի ձուլման պատճառով կարող է աճել մինչև 6-7 («սակրալիզացիա»)՝ սրբային ջրանցքի համապատասխան աճով և սրբանային բացվածքների քանակի ավելացմամբ։

Ավելի հազվադեպ, սակրալ ողերի քանակի նվազում է նկատվում մինչև 4-ի` գոտկատեղի քանակի աճով («լոմբարիզացիա»): Արգանդի վզիկի կողերի առկայության դեպքում VII արգանդի վզիկի ողերը նմանվում են կրծքային:

13-րդ զույգ կողերի առկայության դեպքում աճում է բնորոշ կրծքային ողերի թիվը։ Կիմերլիի անոմալիան գանգուղեղային հանգույցի արատ է, որը կապված է ատլասի ատիպիկ բնածին արատի հետ՝ ողնաշարային զարկերակի ակոսից վերևի հետին կամարի վրա ոսկրային կամարաձև միջնապատի տեսքով:

ոսկրերի աճը

Մանկության և պատանեկության շրջանում նկատվում է ոսկորների ինտենսիվ աճ, դրանց երկարությունը և լայնությունը, համապատասխանաբար, մեծանում է նաև դրանց զանգվածը։

Երկարությամբ ոսկորները աճում են մետաֆիզի շնորհիվ՝ հատուկ աճառային շերտ։

Ոսկրածուծի մարմնի հաստության ավելացումը տեղի է ունենում դրսից այն ծածկող պերիոստեումի պատճառով։

Հասուն տարիքում ոսկորների աճը դադարում է, և դրանցում տեղի է ունենում հանքային աղերի ակտիվ կուտակում։

Կենսաբանություն – 27.11.2022

Լսողության կորուստը

ձայները հայտնաբերելու և հասկանալու ունակության ամբողջական (խուլություն) կամ մասնակի (դժվար լսողություն) նվազում է: Ձայն ընկալելու ընդունակ ցանկացած օրգանիզմ կարող է տառապել լսողության կորստով։ Ձայնային ալիքները տարբերվում են հաճախականությամբ և ամպլիտուդով:

Որոշ (կամ բոլոր) հաճախականությունները հայտնաբերելու ունակության կորուստը կամ ցածր ամպլիտուդի ձայները տարբերելու անկարողությունը կոչվում է լսողության կորուստ: Առաջանում է կենսաբանական և շրջակա միջավայրի մի շարք գործոնների հետևանքով:

Պատճառները կարող են լինել ներքին ականջի և լսողական նյարդի հիվանդությունները, միջին ականջի բորբոքումները կամ որոշ վարակիչ հիվանդություններ՝ մենինգիտ, գրիպ և այլն; երբեմն – վնասվածք կամ ուժեղ աղմուկի և թրթռումների երկարատև ազդեցություն:

Մարդկանց մոտ լսողության խանգարումը, որը անհնար է դարձնում խոսքի ընկալումը, կոչվում է խուլություն, իսկ լսողության խանգարման ավելի մեղմ աստիճանները, որոնք դժվարացնում են խոսքի ընկալումը,

կոչվում են լսողության կորուստ (զգայական, հաղորդիչ կամ խառը): Բացի այդ, խուլությունը կարող է լինել բնածին կամ ձեռքբերովի: